‘Oku lolotonga fekumi e kau fakatotolo ‘a ‘Aositelelia ki ha ongo konga me'a tekina kuo tala 'e he satelaite 'a ia ‘oku ‘i ai ‘a e falala ‘oku na fehokotaki mo e vakapuna Maleisia ‘oku lolotonga puli, fakatatau ki he lau ‘a e kau ‘ofisiale.
Ko e fakamatala fakamuimui taha ia kuo tuku mai ‘i he ‘aho ni 21 ‘o Ma’asi fakatatau ki he lau ‘a e BBC.
Ko e konga me'a tekina ‘e taha ‘i he ua ko ‘eni ‘oku ‘i he mita ‘e 24 hono lahi, fakatatau ki he lau ‘a kinautolu ‘oku nau ngaue ki tahi, ka ne nau toe fakatokanga ‘oku malava pe ko ha me’a kehe ‘eni ia ‘ikai ha’ana felave’i mo e vaka.
Ko e kau ‘Aositelelia ne nau fekumi kinautolu ki he vaka ‘i he ‘Oseni ‘Initia.
Na’e puna ‘a e vakapuna ‘a e Kautaha Vakapuna Maleisia fika MH370 mei Kuala Lumupa ki Pisingi ‘i Ma’asi ‘aho 8 ‘o iku mole ai ‘ikai ha’ane toe fetu’utaki mo kinautolu ‘oku nau tokanga’i hake mei lalo ‘a e fetu’utaki fakavakapuna.
Na’e fe’unga mo e toko 239 ‘a kinautolu ne nau ‘i vaka. Ko e fonua kotoa ‘e 26 kuo nau kau ki hono kumi ko ‘eni ‘o e vaka ‘a ia ‘oku pehe ‘e he kau Maleisia na’e fai ‘i he ‘ilo’ilo pau ‘a hono afe’i mei hono halanga vakapuna totonu.
Kuo vakai’i faka’auliliki ai ‘e he kau fakatotolo ‘a e puipuitu’a kotoa ‘o e kau pasese mo e kau kauvaka ka kuo te’eki pe ma’u ha fakamo’oni ki he me’a kuo fai ‘a e nofo manavahe ki ai pe ha fehokotakinga pe ā ngali ‘e ‘i ai ha’anau fehokotaki ki he mole kuo hoko.
Kuo lahi hono fakatotolo’i ‘o ha ngaahi veve tekina he vahanoa ka kuo lava ia ‘o fakamo’oni’i ‘a e ‘ikai ha’anau kaunga ‘e taha ki he vaka ko ‘eni oku kei puli.
Halangavakapuna sauté:
Ko e ‘imisi fakasatelaite ko ’eni na’e fanongonongo ia ‘e he Palemia ‘Aositelelia, Tony Abbott makatu’unga ‘i ha ngaahi ‘imisi fakasatelaite na’e faitaa’i ‘i Ma’asi ‘aho 16. Na’e pehe ‘e he palemia ki he Fale Alea ‘i he’ene fanongonongo, kuo ma’u ‘e he Ma’u Mafai ‘a ‘Aositelelia ki he Malu ‘i Tahi (AMAS) ‘a e fakamatala ni o makatu’unga ‘i ha fakamatala fakasatelaite ki ha me’a kuo 'asi ngali ‘oku fehokotaki mo e fekumi ko ‘eni ‘oku fai.
Ko e vakapuna Orion ‘a ‘Aositelelia ne ne ha’ao ‘a e feitu’u ni ‘i he Tu’apulelulu, pea toki kau atu ki ai ‘a ‘Amelika mo Nu’u Sila. Na’e ‘amanaki ke tu’uta atu ki ai mo ha vaka uta koloa he Tu’apulelulu mo e HAMAS ko ha vaka tautahi ‘a ‘Aositelelia ‘oku ne lolotonga tu’ulu atu ki he feitu’u ni. Pehe ‘e he AMSA ko e veve hungalu opea ko ‘eni kuo fai ‘a hono mahamahalo’i na’e ‘ilo ia kilomita ‘e 2,500 mei he Tonga-Hihifo ‘o ‘Aositelelia he siti ko ia ko Perth.
Taimi tatau 'oku 'ikai pe foki tuku e vavalo 'a e kau 'ilo'ilo mo helohelo he mala'e 'o e faifolau vakapuna ki he me'a fakamamahi ko 'eni kuo hoko.
Kau ai 'a e pehe 'e he ni'ihi ko e vaka ni ngali 'oku tokanga pe ha feitu'u na'e fakatu'uta pe ia ai 'i ha 'uhinga fakatautoitoi. Ni'ihi kuo nau vavalo ko e vaka na'e vela. Ni'ihi nau pehe na'e 'asi 'a e vaka 'oku olo lalo pe 'ene puna 'i he feitu'u ko Maldives pea na'e sio ki ai 'a e kakai 'o e feitu'u ni. Kotoa 'a e ngaahi fakahu'uhu'unga ko 'eni 'oku te'eki pe ha mo'oni ai 'e lava ke tala mahino.